Konforlu ve sağlıklı bir yaşamın sürdürülebilmesi için insanlığın temel ihtiyacı; temiz hava, su, gıda ve enerjiye erişimdir. Bu unsurların sürekliliği, doğa ile insan arasındaki üretim dengesine bağlıdır. Üretim, doğadan alınan hammadde ve insan emeğinin teknolojiyle birleşmesiyle ortaya çıkar. Ancak üretimin niteliğini, kapsamını ve toplum üzerindeki etkilerini belirleyen ekonomik ve siyasi kararlar, sürdürülebilirliği doğrudan etkilemektedir.
Üretim ve bölüşüm politikalarında adaletin sağlanması, gelir dağılımının dengelenmesi ve toplumsal refahın artırılması için gereklidir. Fakat günümüzde ekonomik büyüme arayışı, doğal kaynakların aşırı tüketilmesi ve ekolojik dengenin bozulması sonucunu doğurmuştur. Küresel ısınma, su kıtlığı, hava kirliliği, ormansızlaşma ve biyoçeşitliliğin kaybı gibi sorunlar, doğanın sınırsız bir kaynak olmadığını bize hatırlatmaktadır.
WWF ve Küresel Ayak İzi Ağı’nın (Global Footprint Network) verilerine göre, 2022 yılında “Küresel Limit Aşım Günü” 28 Temmuz olarak belirlenmiştir. Bu tarih, dünyanın bir yılda yenileyebileceği kaynakları insanların yedi ayda tükettiğini ve geri kalan beş ay boyunca geleceğinden borç aldığını göstermektedir. İnsanlık, ekosistemlerin kendini yenileme kapasitesinin yaklaşık %75 üzerinde kaynak kullanmakta, sanki “1.75 Dünya” varmış gibi tüketmektedir.
Sürdürülebilir yaşam anlayışı, gelecek nesillerin haklarını gözeten bir üretim ve tüketim dengesini gerektirir. Temiz hava, su, gıda ve enerji arasındaki döngü, yalnızca bugünün ihtiyaçlarını değil, yarının yaşam koşullarını da belirler. Bu nedenle planlamacılar ve karar alıcılar için çevresel sürdürülebilirlik, ekonomik kalkınmanın ayrılmaz bir parçası haline gelmelidir.
Bu çalışma, sürdürülebilir yaşam kavramını enerji, su ve gıda ekseninde ele almakta; nüfus artışı, fosil yakıt kullanımı ve iklim değişikliğinin nedenlerini analiz etmekte; Birleşmiş Milletler ve Türkiye’de yürütülen eylem planlarını değerlendirmekte; son olarak da ekolojik ve ekonomik fayda dengesini gözeten dönüşüm politikaları ve çözüm önerilerini ortaya koymaktadır.